osmanlıdan cumhuriyet türkiye’sine uzanan zaman dilimi genellikle batılılaşma ya da modernleşme dönemi olarak adlandırılır. bu dönem, “türkiye’nin sosyal tarihi” adlı bir dizi kitabın konusunu teşkil ediyor. uzun yıllara dayanan araştırmaların ürünü bu kitaplarda, yakın tarihimizde dile getirilen veya yaşanan ve bugün egemen olan zihniyeti ve hayat tarzını inşa eden görüşler ve durumlar kapsamlı analizler çerçevesinde ele alınıp tartışılıyor. celalettin vatandaş, “türkiye’nin sosyal tarihi” adlı dizinin ilk halkasını oluşturan zihinsel savrulma adlı kitabında, batılılaşma sürecinde yaşananların zihinsel boyutuyla ilgili önemli bir özelliğini inceliyor. sürecin diğer bazı önemli yönleri ve aşamaları, önümüzdeki zamanlarda yayımlanacak başka kitaplarda ele alınacak. kitap, osmanlının son zamanlarında ve erken cumhuriyet devrinde yaşananları anlamak açısından önemli bir çalışma. kitapta, türkiye’nin yakın dönem tarihinde batılılaşmadan yana olanlarla karşı çıkanlar arasındaki temel farklara değiniliyor.

bunlardan en önemlisinin ise ne kadar ve hangi alanlarda batılılaşmak gerektiğiyle ilgili konularda açığa çıktığı belirtiliyor. ayrıca batılılaşma sürecinde egemen olan “görme sorunu” üzerinden toplumsal hikâyemiz tartışmaya açılıyor. böylelikle osmanlıdan cumhuriyet dönemine uzanan süreçte yaşanan fikrî ve fiilî çelişkiler, çatışmalar, gelgitler, zihinsel savrulmalar kapsamlı bir analize tabi tutuluyor. zihinsel savrulma, döneme ait belgeler, hatıratlar, dergiler, gazeteler ve edebiyat eserleri üzerinden yaşananları çeşitli boyutlarıyla derinlikli bir şekilde ortaya koyma amacının bir ürünüdür.