mukaddime

mukaddime; ünlü islâm devlet adamı, alim, tarihçisi ibn haldun'un 1377'de kapsamlı bir dünya tarihine giriş olarak yazdığı abidevî eseridir. kitap, tarih ve sosyoloji felsefesinin genel meselelerine ansiklopedik ayrıntılarıyla girmekle birlikte, kendi içinde bir bütün oluşturması özelliğiyle şimdiye dek bilinen en iyi çalışmadır. çağın öteki eserleri arasında, çözümleyici yeteneğinin genişliği ve tazeliği, insanlığın toplu bir görünüşünü ve toplumsal örgütlenmenin biçimlerini vermeye çalışması bakımından eşsizdir. islâm'ın tarihî başarılarının özet bir çalışması olarak da avrupa'da yazılmış benzeri çalışmaların çok ilerisinde bir eser sayılmaktadır.

mukaddime'nin sözlük anlamı giriş demektir. insanın siyasi ve toplumsal örgütlenmesinde meydana gelen değişikliklerin bir modelini ortaya çıkarmak için bir tarihçinin giriştiği ilk çaba olarak kabul edilebilir. yaklaşımında akılcı, yönteminde çözümleyici, ayrıntılarında ansiklopediktir. geleneksel tarihçilikten tam bir kopmayı temsil eden mukaddime, alışılagelmiş kavram ve kalıpları ortadan kaldırarak, yalnızca olayları sıralamanın ötesinde tarihin bir açıklamasını, tarihin felsefesini bulmaya çalışır.