rasim özdenören

1940-2022

1940’ta maraş’ta doğdu. ilk ve orta öğrenimini maraş, malatya, tunceli şehirlerinde tamamladı. istanbul üniversitesi gazetecilik enstitüsünü (1964) ve istanbul üniversitesi hukuk fakültesini (1967) bitirdi. devlet planlama teşkilatında uzman olarak çalıştı. araştırma amacıyla abd’nin çeşitli eyaletlerinde 1970-1971’de iki yıl kadar kaldı. 1975 yılında kültür bakanlığı bakanlık müşavirliği görevine geldi. aynı bakanlıkta bir yıl da müfettişlik yaptıktan sonra 1978’de memurluktan istifa etti. 1980’de devlet planlama teşkilatındaki görevine tekrar döndü. uzmanlık, daire başkanlığı, genel sekreter yardımcılığı, genel sekreterlik, müşavirlik görevlerinde bulundu. 2005 yılında, devlet memurluğuna genel sekreter unvanıyla noktayı koyarak kendi deyimiyle özgürlüğünü ilan etti.

öykülerinde, değerlerinden koparılmış ve modern kent ortamına kıstırılmış bireyin ve ailenin acısını, terk edilmişliğini, yalnızlığını etkili bir anlatımla yansıtmış, insanın yaşadığı trajik/dramatik açmazı, çarpılmayı, uyumsuzluğu, uyuşmazlığı, çözülmeyi, kültür şokunu kuşatıcı ve derinlemesine bir yaklaşımla dile getirmiştir.

hakkında çok sayıda tez, özel sayı, kitap, makale, bildiri hazırlandı.

türk öykücülüğünün ve deneme yazarlığının gelmiş geçmiş en usta kalemlerinden biri olarak temayüz etti.

1969’da edebiyat, 1976’da mavera dergilerinin kurucuları arasında yer aldı.

kasım 2014’ten vefatına kadar hece ve heceöykü dergilerinin genel yayın yönetmenliği’ni yürüttü.

yeni devir ve yeni şafak gazetelerinde 40 yıldan uzun süren köşe yazarlığıyla dünyanın, hayatın, edebiyatın ve insanın nabzını tuttu.

1977’de çok sesli bir ölüm ve çözülme adlı öyküleri tv filmi yapıldı.

1978’de çok sesli bir ölüm uluslararası prag tv filmleri yarışması’nda jüri özel ödülü aldı.

1978’de iki dünya kitabıyla türkiye millî kültür vakfı’nın ‘fikir’ dalında jüri özel ödülü’ne layık bulundu.

1984’te denize açılan kapı kitabı ile yazarlar birliği’nin ‘yılın hikâyecisi ödülü’nü aldı.

1986 yılında ruhun malzemeleri kitabı ile türkiye yazarlar birliği’nin ‘deneme ödülü’ne layık görüldü.

2008’de kültür ve turizm bakanlığı, türk dil kurumu, rtük’ün iştirakiyle düzenlenen karaman türk dili ödülü kapsamında ‘türkçeyi güzel ve doğru kullanan edebiyatçı ödülü’ verildi.

2009 yılında tbmm üstün hizmet ödülü’ne layık bulundu.

2011’de kahramanmaraş sütçü imam üniversitesi ve 2015’te sakarya üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı verildi.

2015 yılında t.c. cumhurbaşkanlığı kültür ve sanat büyük ödülü’ne layık bulundu.

2016 yılında star gazetesinin düzenlediği necip fazıl kısakürek saygı ödülü’nü kabul etti.

2018’de bayburt üniversitesinin düzenlediği 2. dede korkut ödülleri kapsamında ‘bilge adam ödülü’ verildi.

2018 ekim’de cumhurbaşkanlığı kültür ve sanat politikaları kurulu üyeliğini kabul etti, bilahare buradan ayrılarak cumhurbaşkanlığı yerel yönetimler kurulu üyeliğine geçti.

23 temmuz 2022’de ankara’da vefat etti, istanbul eyüp sultan camii haziresi’ne defnedildi.

eserleri:

öykü:

hastalar ve ışıklar (1967), çözülme (1973), çok sesli bir ölüm (1974), çarpılmışlar (1977), denize açılan kapı (1983, yazarlar birliği’nin 1984 ‘hikâye’ alanında ‘yılın hikâyecisi’ ödülü), kuyu (1999), hışırtı (2000), ansızın yola çıkmak (2000), toz (2002), imkânsız öyküler (2010), uyumsuzlar (2015), elli yılın öyküsü (2017, toplu öyküler), ilk öyküler (2022), kör pencereler (2022).

roman:

gül yetiştiren adam (1979).

deneme:

iki dünya (1977, türkiye millî kültür vakfı ‘fikir’ dalında 1978 jüri özel ödülü), müslümanca düşünme üzerine denemeler (1985), yaşadığımız günler (1985), ruhun malzemeleri (1986, türkiye yazarlar birliği 1986 deneme ödülü), yeniden inanmak (1987), çapraz ilişkiler (1987), kafa karıştıran kelimeler (1987), yumurtayı hangi ucundan kırmalı (1987), müslümanca yaşamak (1988), red yazıları (1988), yeni dünya düzeninin sefaleti (1996), ben ve hayat ve ölüm (1997), ipin ucu (1997), acemi yolcu (1997), kent ilişkileri (1998), yüzler (1999), köpekçe düşünceler (1999), eşikte duran insan (2000), yazı imge ve gerçeklik (2002), aşkın diyalektiği (2002), düşünsel duruş (2004), siyasal istiareler (2009), açık mektuplar (2014, okurlara yazılmış açık eleştiri mektupları), edebiyat ve hayat (2012, deneme seçkisi), hadislerin ışığında hz. peygamber (2018), ariyet fikirle düşünmek (2022).

çeviri:

hayvan çiftliği - george orwell (1964, yeniden 2021), islâm’da devlet nizamı - ebü’l-aʿlâ mevdûdi (1967), islâm devleti’nde malî yapı - s. a. sıddıkî (1972).

söyleşiler:

portre söyleşileri (2023), dergiciliğin mavera’sı (2024).