müslümanların hukuk alanındaki tarihsel mirasının akli yönünü en çarpıcı şekilde ortaya koyan kavram hiç kuşkusuz "illet" kavramıdır. "ayet ve hadislerde yer alan hükümlerin konuluş gerekçesi ve dayanağı" diye nitelendirebileceğimiz illet konusu özelde kıyas bahsinin genelde de fıkıh usulünün en önemli knusunu teşkil eder. nitekim usul eserlerinin en çekişmeli konularını "illet" başlığını taşıyan bölümlerin içermesi bir tesadüf eseri değildir. illet kavramı ile ilgili incelemeler ve tartışmalar gerek her bir müçtehide ait usulün kendi içinde tutarlı bir metodoloji olduğunu ortaya koymada gerekse fer'i meselelerin detaylandırmasında önemli bir rol oynamıştır. usulcülerin bu kavramı bütüncül olarak ele alıp sistemleştirme konusunda önemli gayretleri bulunmaktadır. bu eserde ilk dönem hanefi usulcülerin illet konusu hakkındaki ifadeleri sistematik bir bütünlük içersinde ele alınmıştır.