nevevî'nin (ö. 676/1277) zikir ve duâya dâir
hadisleri bir araya getiren eseri. tam adı hilyetu'l-ebrâr ve şiâru'l- ahyâr
olup 665 (1266-67) yılında kaleme alınmıştır. nevevî bu eserinde, bir insanın
hayatı boyunca karşılaşacağı çeşitli durumlar ve yapacağı ibadetlerle ilgili
olarak topladığı dua ve zikirleri konularına göre on dokuz bölüm, 356 bab
halinde sıralamış, ayrıca eserin sonuna genel dualarla ilgili otuz kadar hadis
ilâve etmiştir. günlük hayattaki çeşitli davranışlar, namaz, zekât, oruç, hac gibi
ibadetler, cihad, sefer, evlenme gibi olaylarda yapılması uygun olan dua ve
zikirleri verirken yer yer hadisleri açıklamış, hadis ilimleriyle ilgili
bilgiler vermiş, fıkhî kaidelerden ve ahlâk kurallarından bahsetmiştir.
el-ezkâr'daki hadislerin seçiminde buhârî ve müslim'in el-câmiu's-sahih'leriyle
ebû dâvûd, tirmizî ve nesâî'nin es-sünen'leri esas alınmış, bu arada diğer
hadis kitaplarına da başvurulmuş, nevevî'nin ifadesine göre cüzler ve
müsnedlerdeki hadislere çok az yer verilmiştir. umumiyetle sahih hadisler
tercih edilmekle beraber sahih hadis bulunamayan konularda bazen zayıf hadisler
de alınmış, fakat çok defa bunların zayıf olduğu belirtilmiştir. seçilen
hadislerin kolay anlaşılır olmasına dikkat edilmiş, eserin hacmini büyütmemek
için rivayetlerin senedleri verilmemiştir. genellikle hadislerin başında, bazen
de sonunda kaynakları ve sağlamlık dereceleri kaydedilmiş, buhâri ve müslim'den
nakledilen hadislerin sıhhat derecesine işaret etmeye gerek görülmemiştir.
tirmizî'nin es-sünen'inden alınan hadislerin sağlamlık derecesinin tespitinde
ise onun bu konudaki görüşleri esas alınmıştır. okunmasında güçlük bulunan
kelimelerin nasıl okunacağı belirtilmiş, garîb kelimeler açıklanmış ve bunlar
hakkında çeşitli âlimlerin görüşleri zikredilmiştir. bu arada konuyla ilgili
âyetler, sahabe ve tabiîn sözleri nakledilmiş, diğer bazı kitaplardan bilgiler
aktarılmıştır. bazı konularda şerhu'l-mühezzeb, şerhu sahihi müslim gibi kendi
kitaplarına atıflar yapan nevevî uzun babları kendi içerisinde fasıllara ayırmıştır.