ateşten gömlek

“bu sabah doktor geldi. yanımda uzun oturdu, konuştu. bu haftanın sonunda ameliyat kesin. bende bugünlerde düşüklük var. sanıyorum ki, ben denilen şey başımdaki birkaç yüz ve onların anılarından ibaret. bunları anlattıkça boşalıp yavaş yavaş bitiyorum. içimde dökeceğim son bir sakarya kaldı; asıl facia ve son perde. (...) bende ancak son perdeyi anlatacak kadar nefes var. ondan önceki günler hep perde arası.”

güzel ve önemli kurtuluş savaşı romanları sonradan yazılmıştır. birçoğunu bugün de tutkuyla okuyabiliriz. ama pek azı halide edib’in ateşten gömlek’i ölçüsünde “içten” tanıktır. handan’da aşkı ve kadın özgürlüğünü sayıklamalarla dile getirmiş romancı, ateşten gömlek’te de bir toplumun, bir ulusun yeniden varoluş mücadelesini aynı şiddetle, aynı buhranla, adeta nöbetler içinde söylüyor.

selim ileri