Kayıt Ol
Şifremi Unuttum
sosyal tarih denildiği zaman
akla gelen önemli tarihçilerden g. m. trevelyan klasikleşmiş olan english social history adlı eserinde sosyal
tarihi siyasi tarihin hariç bıraktığı ya da unuttuğu insanların tarihi olarak
tanımlar. bunu yaparken, insanları siyasetten bağımsız düşünmenin zor olduğunu
ve hele ingiltere insanı için bunun daha zor olduğunu belirtir. sosyal tarih
olmaksızın iktisadi ve siyasi tarihin anlaşılamayacağını savunur. bu sözleri
osmanlı tarihi ve insanına uyarlamamız mümkündür. nitekim xx. yüzyılın ikinci
yarısından itibaren charles ıssawi, roger owen, halil inalcık, donald quataert,
nikolai todorov gibi tarihçi ve sosyal bilimciler “osmanlı sosyal ve ekonomik
tarihinin” farklı dönemlerine ve bölgelerine ışık tutmaya çalıştılar. bu
çalışmaların hiçbirisi “devlet”i konu dışında bırakmamıştır. bu çalışmalarda
birinci ve ikinci elden nicel ve nitel veriler kullanılarak osmanlı toplumunun
bürokrasiden başka diğer unsurları da incelenmiştir.
elinizdeki bu
kitap, merhum kemal karpat’ın vefatından kısa bir süre önce arşivini
düzenlediği sırada, ayırıp yayınevinin mutfağına gönderdiği, bir yönüyle
yukarıda ismi verilen sosyal bilimcilerin takip ettiği metot ve verileri
kullanmak suretiyle oluşturulmuş bir sosyal tarih çalışmasıdır. osmanlı
devleti’nin devraldığı tarihsel miras ve coğrafya üzerine kurduğu özgün
sosyo-politik, ekonomik, kültürel ve askerî yapılanmasının bilhassa xvı.
yüzyılın sonundan itibaren yaşadığı dönüşümün sebepleri mukayeseli bir bakış
açısıyla tahlil edilmektedir. karpat, kendisine has üslubu ve metodolojisiyle
osmanlı siyasası ve toplumsal yapısı üzerindeki temel dinamiklerin paradoksal
değişimini genel yönleriyle tahlil ederken çok ilginç ayrıntılara değinmek
suretiyle hem bir bütün halinde osmanlı tarihini incelemiş hem de birtakım
ayrıntıları da ihmal etmediğini göstermiştir. merhum kemal karpat’ın 35 yıl
önce hazırladığı bu kitabı neşretmekle hüzünlü bir sevinç yaşamaktayız.