islamiyette itikadi mezheplerin doğuşu

islâm mezheplerinin doğuşu ifadesi, itikâdî meselelerde hz. peygamber’in çizdiği yoldan, çeşitli sebeplerle az veya çok inhiraf etmiş islâm fırkalarının tarih sahnesinde görünmelerini karşılar. çalışmalarında kullandığı karşılaştırmalı metotla öne çıkan yaşar kutluay, kelâmî tartışmaları ve mezhep cereyanlarının başka dinlerden kaynaklı olduğu iddiasını kabul etmemiş, bunun asıl sebebinin islâm toplumunun yapısı ile kur’ân-ı kerim’in ortaya koyduğu tefekkür hürriyetine dayanan yeni bir zihniyetten kaynaklandığını belirtmiştir. alanında otorite olarak kabul edilen yaşar kutluay, islâmiyet’te itikâdî mezheplerin doğuşu kitabıyla islâm mezheplerini bütün problemleri ve her cephesiyle ele alarak aksettirecek bir umumî islâm mezhepleri tarihinin ilk adımını atmıştır. kutluay’ın hayli erken tarihli bu eseri, türkiye’de mezhepler tarihi alanına yeni bir bakış getirmiştir. müellif araştırmasında yalnızca inanç ögelerine, tarihî metinlere ya da şarkiyatçı çalışmalara bakmakla yetinmiyor. mezhepler tarihiyle birlikte islâm tefekkür tarihinin ana hatlarını da ele alıyor. önceleri sadece içtihadî, daha sonraları siyasî ve itikâdî olan ihtilâf ve münakaşaların sistemleşerek birer “dünya görüşü” hüviyeti kazandıklarını oldukça çarpıcı bir analize tâbi tutan bu araştırma, itikâdî mezheplerin doğuşunu anlamak için önemli bir başvuru kaynağıdır. siyasî ve itikâdî mezheplerin iki ayrı bölüm hâlinde incelendiği islâmiyet’te itikâdî mezheplerin doğuşu adlı eser islâm tarihi kadar, genel olarak mezhepler tarihine ilgi duyanlara da rehberlik edecek bir kaynak kitap hüviyetindedir.