fyodor mihayloviç dostoyevski

1821-1881

fyodor mihayloviç dostoyevski, 1821’de moskova’da doğdu. petersburg askerî mühendislik okulu’nu bitirdikten kısa bir süre sonra edebiyatla uğraşmak için askerlikten ayrıldı. ilk romanı insancıklar (1846), dönemin ünlü eleştirmeni belinski’den büyük övgü aldı. daha sonra devlet düzenini yıkmaya çalıştığı gerekçesiyle tutuklandı; ölüm cezası, sibirya’da dört yıl ağır hapse ve dört yıl askerlik hizmetine çevrildi. dergiler çıkardığı ve avrupa’ya gittiği dönemde hayatında bir talihsizlik dizisi başladı, eşini, kardeşini kaybetti. alacaklılarının tehditleri üzerine, bir yayıncıdan aldığı borçla avrupa’ya kaçtı. suç ve ceza’yı (1866) yazmaya başladı ve onun için aldığı avansla rusya’ya döndü. önce kumarbaz (1866) romanını yayımladı. aynı yıl tamamladığı suç ve ceza, eleştirmenleri ve okurları hemen büyüledi. 1867’de asistanı anna snitkina’yla evlenerek yeniden yurtdışına çıktı; dört yıl rusya’dan uzak kaldı. alçaltıcı bir yoksulluk içinde geçen bu dönem boyunca ülkeden ülkeye dolaştı. dostoyevski, bu ağır yaşam koşulları altında da sendelemeyerek ikinci başyapıtı budala’yı (1869) yazdı. budala’yı, 1870’te ebedî koca, 1872’de ecinniler, 1875’te delikanlı izledi. karamazov kardeşler’i (1879-1880) yazmaya başladığında, artık ülke çapında tanınan ünlü bir yazardı. 1881’de petersburg’da ölen dostoyevski, batılı ülkelerin edebiyat ve düşün yaşamında önemli bir rol oynamış, özellikle varoluşçuluğun temel kaynaklarından biri sayılmıştır.