el asar

imam ebû hanîfe'nin en büyük iki talebesinden biri olan imam muhammed b. hasan hocasından işittiği hadis ve rivayetleri el-âsâr'da kendi ilâve ettiği rivayet ve açıklamalarla birlikte tasnif etmiştir. imam muhammed'in el-âsâr dahil bütün eserleri islam'da en önce telif edilen eserlerdendir. bu yönüyle onun eserleri büyük ehemmiyet arz etmektedir. mesela imam muhammed vefat ettiği zaman imam buhârî'nin doğmasına daha beş sene vardır. buna göre imam muhammed'in el-âsâr'ı buhârî'nin el-câmiu's-sahih'inden yaklaşık olarak elli sene önce telif edilmiştir. el-âsâr imam muhammed'in rivâyet etmiş olduğu 913 adet hadis-i şerîf sahâbe fetvâsı ve tabiîn müçtehitlerinin görüşlerini ihtivâ etmektedir. imam muhammed'in el-âsâr'ı imam ebû hanîfe'nin müsned'i mâhiyetindedir. çünkü kitapta rivâyet edilen hadislerin 890'ı hocası imam ebû hanîfe vasıtasıyladır. ebû hanîfe'den başka 18 şeyhten toplam 23 hadis rivâyet edilmiştir. bu 18 şeyhin cerh ve ta'dîl açısından durumlarını tek tek ayrı bir başlık altında zikrettik. el-âsâr'da merfû' mevkûf mürsel ve belâğ şeklinde rivâyet edilen hadisler vardır. müsned hadislerin sayısı 111 mürsel hadislerin sayısı 144 mevkûf hadislerin sayısı 257 "belâğ" sîğası ile rivâyet edilmiş 7 hadis vardır. el-âsâr'da bulunan 491 rivâyet doğrudan ibrahim en-nehaî'nin fetvası veya sözüdür. imam muhammed'in el-âsâr'ında bulunan 321 adet rivâyet aynı zamanda imam ebû yûsuf'un "kitâbü'l-âsâr"da da mevcuttur. bu yönü ile tercümesini sunduğumuz kitap iki "el-âsâr" arasındaki aynı rivayetleri tespit etmektedir. imam muhammed "el-âsâr"da hadisi rivâyet ettikten sonra "biz bu görüşü/rivâyeti/fetvayı alırız. bu ebû hanîfe rahımehullâh'ın da görüşüdür" şeklinde kendi görüşünü ayrıca hocası imam ebû hanîfe'nin görüşünü belirtir. imam muhammed 38 yerde "biz bu görüşü almayız" diyerek mezkûr görüşe katılmadığını belirtir. akabinde de kendi delilini zikreder. ülkemizde ilk defa tercüme ve şerh edilen el-âsâr'ın ilim çevresine faydalı olmasını yüce allah'tan temenni ederiz.