türkiyede siyasal partiler 2 - mütareke dönemi

“türkiye’de siyasal partiler, tarık zafer tunaya’nın türk tefekkür tarihine ve türk siyasal tarihçiliğine bıraktığı (eskilerin tabiriyle muhalled) kalıcı, ölümsüz çalışmasıdır.” — ilber ortaylı

“40 yıldır aşılamamış bir ‘opus magnum’. türk siyasal yaşamına değinen tüm siyaset bilimcilerin, tarihçilerin ve sosyal bilimcilerin başucu kitabı. birçok geç osmanlı ve erken cumhuriyet dönemleri araştırmacılarının esin kaynağı. tarihte çok az bilim adamı bu denli uzun bir süre gönderme yapılan esere sahip.” — zafer toprak

“şimdi mikroskopunuzu 1918’in ekim sonuna yaklaştırınız. perişan bir tablo seyredeceksiniz. “harb-i umumi”den yenik çıkmış osmanlı ülkesi siyasal ve sosyal bir yıkıntı halinde. ikinci ‘meşrutiyet’ dediğimiz o ünlü siyaset laboratuvarında her şey yüzüstü ve karmaşa içinde. her şey paramparça. insanlar ıstırabın ve şaşkınlığın ezikliğini yaşamakta. bir şeyler yok olmakta, ölmekte. galiplerin verecekleri cezanın ölüm olduğuna inanmışlar. onu ömür boyu hapse çevirmek en büyük umutları. akbabalar yaralı vücuda saldıracaklar. akbabaların ne istedikleri belli.” — tarık zafer tunaya

cumhuriyet öncesi türk siyasi yaşamının en hareketli ve araştırmacılar açısından en zengin dönemini bir nesil tarık zafer tunaya’nın rehberliğinde öğrendi. üç ciltten oluşan türkiye’de siyasal partiler, alanında bir ilk olmasının yanı sıra türk siyasi tarihi açısından ölümsüz tabir edilen, bugün bile hâlâ geçilememiş bir çalışma. zengin içeriğiyle sadece araştırmacıların ve tarihçilerin değil, öğrencilerin ve meraklıların da başucundan eksik etmediği bir kaynak eser.

tarık zafer tunaya türkiye siyasal partiler’in ikinci cildi olan mütareke dönemi’nde çok karmaşık, hâlâ da araştırılmaya muhtaç bir dönemin kapısını aralıyor. adını mondros mütarekesi’nden alan bu dört yıllık dönem (1918-1922), “son”un fırtınaları ve anaforları içinde oluşan bir başlangıçtır.
osmanlı ittihat ve terakki cemiyeti, osmanlı hürriyetperver avam fırkası, radikal avam fırkası, selâmet-i amme heyeti, teceddüt fırkası, osmanlı sulh ve selâmet cemiyeti, millî türk cemiyeti, sosyal demokrat fırkası, wilson prensipleri cemiyeti, hürriyet ve itilâf fırkası, türkiye sosyalist fırkası, ingiliz muhipler cemiyeti, türk-fransız muhipleri cemiyeti gibi dönemin birçok dernek, fırka ve cemiyetinin hikâyesi tarık zafer tunaya’nın titiz bakış açısıyla mütareke dönemi’nde sizlere sunuluyor.
yayımlandığı 1952 yılından bugüne kadar güncelliğinden hiçbir şey kaybetmemiş türkiye’de siyasal partiler’i kronik kitap olarak yeniden gün yüzüne çıkarmaktan ve meraklı okurlara sunmaktan mutluluk duyuyoruz.