ahmed cevdet paşa

1823-1895

cevdet paşa, 1823 yılında bulgaristan'ın lofça kasabasında doğmuş ve küçük yaşta başladığı eğitimini lofça müftüsü hâfız ömer efendi’den arapça ve dinî ilimler öğrenerek sürdürmüştür. 1839’da istanbul'a gönderilmiş ve burada dönemin ünlü âlimlerinden dersler almıştır. devlet hizmetine 1844’te premedi kazası kadılığı ile başlamış ve çeşitli önemli görevlerde bulunmuştur.

1845’te istanbul müderrisliği ruûsunu almış, 1850’de meclis-i maârif-i umûmiyye azalığına ve dârülmuallimîn müdürlüğüne, 1851’de encümen-i dâniş üyeliğine, 1855-1865 yılları arasında vakanüvisliğe, 1856’da galata kadılığına, aynı yıl mekke-i mükerreme ve 1861’de istanbul kadılığı pâyelerine, 1863’te ise anadolu kazaskerliği pâyesine ulaşmıştır. ayrıca işkodra, bosna ve kozan’da ıslahat çalışmalarında bulunmuştur.

1866’da halep valisi, 1868’de dîvan-ı ahkâm-ı adliyye başkanı ve ardından adliye nâzırı olmuş, 1870’te bursa valisi, 1871’de mecelle-i ahkâm-ı adliyye cemiyeti ve şûrâ-yı devlet tanzîmat dairesi başkanlıklarına getirilmiştir. 1872’de maraş valisi, ardından tekrar dîvan-ı ahkâm-ı adliyye üyeliği ve mecelle-i ahkâm-ı adliyye cemiyeti başkanlığına atanmış, 1873’te şûra-yı devlet üyesi ve evkâf nâzırı, ardından maârif nâzırı olmuştur. daha sonra birçok kez şûra-yı devlet başkan vekilliği, yanya valiliği, adliye nâzırlığı, dahiliye ve evkâf nâzırlığı, suriye valiliği ve ticaret nâzırlığı görevlerini yürütmüştür. 1879’da on gün müddetle vekâleten sadrazamlık yapmış, son olarak beşinci defa adliye nâzırlığı görevine atanmış ve 1890’da ıı. abdülhamit tarafından meclis-i âlî’ye tayin edilmiştir.

hayatının son dönemlerinde ilmî çalışmalarına ve ailesine vakit ayıran cevdet paşa, 26 mayıs 1895’te istanbul’da vefat etmiş ve fatih sultan mehmet türbesi hazîresine defnedilmiştir.

öne çıkan eserleri arasında târih-i cevdet, tezâkir, ma’rûzât, kısas-ı enbiyâ, kırım ve kafkas tarihçesi, belâgat-i osmâniyye, kavâid-i osmâniyye, medhal-i kavâid, kavâid-i türkiyye, mi’yâr-ı sedâd, âdâb-ı sedâd fî ilmi’l-âdâb, beyânü’l-unvân, takvîmü’l-edvâr, mecmûa-i ahmed cevdet, hulâsatü’l-beyân fî te’lîfi’l-kur’ân, ma’lûmat-ı nâfia risâlesi ve mukaddime-i ibn haldûn’un tercümesi bulunmaktadır.