hadislerle islam fıkhı - şerhu meani'l asar

incelediğiniz kitap, hadisle fıkhın iç içe bulunduğu, bunların geniş bir kültür ve engin bir ilmi birikim ışığında değerlendirildiği, islam kültür mirasımızın kıymetli çalışmalarından birini oluşturmaktadır. bir fıkıh kitabı olmasının yanı sıra, içerisinde 7000'den fazla hadis -ki bu rakam, buhari'nin sahih'indeki yer alan hadis sayısıyla yaklaşık aynıdır bulundurmasıyla, aynı zamanda bir hadis kitabıdır. fıkıh kitapları kategorisinde değerlendirildiğinde, hanefi mezhebi fıkhına dair müstesna çalışmalardan birini oluşturmaktadır. hadis kitapları kategorisinde ise, fıkıh konularına göre kaleme alınmış bir hadis kitabı olup, şerh edebiyatı içinde yer almaktadır. şerh çalışmasının, sıradan bir açıklama ve yorumlama faaliyetinden öte belli bir ilmi seviye ve birikim isteyen, zor ve geniş boyutlu bir çalışma olduğu açıktır. hadisler, dini hükümlerin kur'an-ı kerim'den sonraki ikinci kaynağıdır. kur'an'ın hiç değinmediği veya tam olarak açıklığa kavuşturmadığı konularda açıklamalarda bulunur, yeni hükümler koyar. bu sebeple, hadisler olmaksızın, allah'ın hoşnut olacağı bir hayat sürmek mümkün gözükmemektedir. bu bakımdan sünnet, büyük önem arzetmektedir. islam alimleri arasında, hz. peygamber'in sünnetine uyma ve onu örnek almanın gerekliliği konusunda herhangi bir görüş ayrılığı mevcut değildir. mezheplerde bazı konularda görülen ihtilaf ve farklılıkların sebebi, kur' an ve sünnet'i anlama ve yorumlamadaki farklılıktan ileri gelmektedir. aynı meselede farklı içtihadlar ve hükümler ortaya koyan müctehid alimlerin hepsi, görüşlerini kur'an ve sünnet'e dayandırmışlardır. bu sebeple bir konuda mevcut bütün hadisleri, fıkıh geleneğindeki farklılık ve tartışmaları bilmeden, bir hadisten ilk bakışta anlaşılan anlamı esas alarak, herhangi bir mezhebin farklı uygulamasını eleştirmek doğru değildir. özellikle hicri ve ııı. yüzyıllar arasında, islami ilimıerden fıkıh usulünün ve fıkhın temellerini atan ve günümüze kadar da etkisini devam ettiren, ebu hanife (ö.ls0), imam malik, (ö.179), imam şafil (ö.204), imam ahmed b. hanbel (ö.241) ve ismini zikredemediğimiz daha nice büyük mücdehidler yetişmiştir. eserin müellifi imam ebu ca'fer ahmed b. muhammed et-tahavi (ö.321) de bu nesilden hemen sonra yaşamış büyük mücdehidlerimizden biridir. büyük alim imam tahavi sadece bir fıkıh alimi değil, aynı zamanda hadis ilminin de önde gelen alimlerindendir. kitapta, onun bu iki ilim dalındaki engin birikimi ve ilmi yetkinliği belirgin bir şekilde görülmektedir. o, bu kıymetli eserinde, yöntem olarak, hanefi mezhebinin dayanağı olan hadislerin yanı sıra farklı mezheplerin görüşlerini ve delil olarak ileri sürdükleri hadisleri birlikte kaydetmiştir. tahavi, ilk olarak farklı görüşlerin dayanağı olan hadisleri sıralamış, ardından hanefi mezhebinin temelini oluşturan hadisleri sunmuştur. farklı grupların ileri sürdükleri hadisleri, gerek metin ve gerekse raviler bakımından değerlendirmeye tabi tutmuş, ardından kendisinin, sonuç olarak benimsediği görüşü belirtmiştir. bunu da hadisleri hadis usulü tekniklerine göre değerlendirerek, kaynaklardaki durumunu araştırarak, hadisin lafızlarındaki edebı ve bilimsel yönlerin farkında olarak ve hadislerdeki fıkhı hükümleri doğru tespit ve izah etmeye çalışarak yapmıştır. imam tahavi'nin bu kitabı, dini, kaynaklarından öğrenme duyarlılığındaki müslümanlara, bu konuda bir pencere açmakta, fıkhı meseleleri bu pencereden daha ayrıntılı ve etraflıca görmelerini sağlamaktadır.